بنا به فرموده امیرالمؤمنین(ع)، ستم کردن از روی آگاهی، تجاوز به حقوق مردم و دست انداختن و مسخره کردن آنها از مهم‌ترین گناهانی است که عذاب الهی را در پی دارد.

با فرا رسیدن ماه مبارک رمضان ماه دوری از گناهان و ترک رذایل اخلاقی و عادات ناپسند، در هر روز از این ماه با فضیلت آیه‌ای از قرآن کریم بیان و تفسیر آن در گروه آیین و اندیشه خبرگزاری فارس منتشر می‌شود. نهمین مطلب از این سلسله مطالب در پی می‌آید.

یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا یَسْخَرْ قَومٌ مِّن قَوْمٍ عَسَى أَن یَکُونُوا خَیْرًا مِّنْهُمْ وَلَا نِسَاء مِّن نِّسَاء عَسَى أَن یَکُنَّ خَیْرًا مِّنْهُنَّ وَلَا تَلْمِزُوا أَنفُسَکُمْ وَلَا تَنَابَزُوا بِالْأَلْقَابِ بِئْسَ الاِسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِیمَانِ وَمَن لَّمْ یَتُبْ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الظَّالِمُونَ ﴿آیه ۱۱سوره حجرات﴾

ای کسانی که ایمان آورده‏اید نباید گروهی از مردان شما گروه دیگر را استهزا کنند، شاید آنها از اینها بهتر باشند، و نه زنانی از زنان دیگر شاید آنان بهتر از اینان باشند، و یکدیگر را مورد طعن و عیب‌جویی قرار ندهید، و با القاب زشت و ناپسند یاد نکنید، بسیار بد است که بر کسی بعد از ایمان نام کفر بگذارید، و آنها که توبه نکنند ظالم و ستمگرند.

دانستیم که اسلام دین رحمت و اخلاق و قرآن کتاب این دین بزرگ نیز کتاب رحمت و اخلاق است.

از جمله آیاتی که بر این مدعا دلالت دارد می‌توان به آیه ۱۱سوره حجرات اشاره نمود خداوند در این آیه شریفه مومنان را به ۳ امر توصیه می‌نماید. آن ۳ امر عبارت باشند از:

۱-مومنان همدیگر را استهزاء و به سخره نگیرند؛

۲-مومنان در یکدیگر به دنبال عیب‌جویی نباشند؛

۳-مومنان یکدیگر را با القاب زشت و نا پسند مورد خطاب قرار ندهند.

همانطور که می‌بینیم در این آیه شریفه به سه نکته مهم اخلاقی اشاره شده اول استهزاء و حکم به عدم جواز و حرمت آن.

در این باب روایتی از امام علی بن الحسین(علیه السلام)اینگونه بیان شده است: سه دسته گناهان باعث عذاب می‌شوند: ۱-ستم کردن از روی آگاهی۲-تجاوز به حقوق مردم۳-دست انداختن و مسخره کردن آنها.

همانطور که در این روایت ملاحظه می‌شود حضرت علی‌بن الحسین مسخره کردن را در زمره گناهانی همچون ستم کردن از روی آگاهی و تجاوز به مردم قرار می‌دهند و آنها را عامل نزول عذاب می‌دانند و این خود نکته‌ای مهم و قابل توجه و دقت است.

دومین از نکاتی که در آیه بدان اشاره شد مسئله عیب‌جویی در مردم است در مورد این مقوله در شماره اول به فراخور مسئله تجسس توضیح داده شد اما آنچه بسیار در این مسئله مورد توجه و مهم است، این است که این رذیله عامل بسیاری از گناهان دیگر در فرد می‌شود علاوه بر اینکه فرد بر اثر این رذیله دارای نقصان روحی و معنوی نیز می‌شود چرا که شخص عیب جو همواره به دنبال عیوب افراد می گردد پس نحوه تعامل و ارتباطش با افراد بر اساس حسن ظن نبوده لذا همواره به آنان مشکوک و برخورد با آنها یک نوع برخورد خصمانه می‌شود و مشخص است که چنین برخوردی چه مضراتی را برای فرد و جامعه به همراه دارد.

سومین نکته مورد نظر آیه این است که اگر شخصی دچار فسقی شد و مدتی در آن حال ماند سپس توبه کرد و فرد مؤمنی شد دیگر کسی نمی‌تواند و نباید او را به القاب زمان فسق و اصطلاحا جاهلیت او را خطاب نماید این مسئله هم بسیار مهم و حایز اهمیت است، از آن جهت که گاهی افراد به خاطر منافع مادی و دنیوی خود دست به اینکار می‌زنند که البته کاری بسیار ناپسند و غیر اخلاقی و شرعی است.

در پایان حدیثی از امیرالمومنین علی(علیه السلام)نقل می‌کنیم.

حضرت می‌فرمایند: بدگویی پشت سر دیگران آخرین کوشش ناتوان است.

و شاید از همین باب باشند افرادی که دست به استهزاء و عیب‌جویی می‌زنند از همه بیشتر به دنبال سابقه افراد می‌گردند تا در صورت نیاز آنها را با آن القاب خطاب نمایند.

به هر حال امید که جامعه ما از این رذیله خالی و عاری باشد و همواره در طریق اخلاق قدم گذارد.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: